Хайролла Байділдаұлы Қожабаев

Хайролла Байділдаұлы, сіздің ойыңызша, соңғы бірнеше жылда қандай 3-4 ірі оқиға Қазақстанның энергетикалық саласына қатты әсер етті? -

Энергетика саласына соңғы 5 жылдағы бірнеше оқиға әсер етті. Біріншіден, ЖЭК-тің белсенді дамуы-бұл жел және күн энергетикасы, бұл бағыттар белсенді түрде дами бастады.

Екіншіден, бұл Оралда трансформаторлар зауытының ашылуы, бұл да маңызды оқиға болып табылады, өйткені трансформаторлық желілердің 80% - ы тозған және оларды өзгерту қажет, көптеген қуаттар ескірген. Энергия жабдықтарының қалыпты қызмет ету мерзімі-25 жыл, ал біздікі 1960-70 жылдардан бастап қолданылады.

Үшіншіден, қазір қалалық қосалқы станцияларда қолданылатын май трансформаторларынан құрғақ трансформаторларға көшу байқалады. Трансформаторлардың бұл түрі экологиялық таза, аз шығындарды талап етеді және отқа төзімді.

- Сіздің компанияңыз алдағы 10 жылда өндіріс көлемін кеңейтуді және трансформаторлар жасап қана қоймай, генерациялайтын станцияларға арналған компоненттер өндірісіне көшуді жоспарлап отыр ма?

- Бізде конструкторлық әзірлемелермен айналысатын ҒЗТКЖ бөлімі бар, онда қазір жел генераторлары өндірісін игеру бойынша тәжірибелік сынақтар жүріп жатыр. Сондай-ақ, біз күн панельдерімен жұмыс жасаймыз, олар біздің жабдықтың 50% құрайды.

- Алдағы 3-5 жылда сіздің компанияңызға қандай мамандар қажет болады?

— Бүгінде бізге инженерлер, конструкторлар, білікті технологтар жетіспейді. Сондай-ақ білікті IT-мамандар жетіспейді, өйткені қазір бізде компьютерлік бағдарламаларда жұмыс істейтін өңдеу станоктары орнатылған.

- Сіздің ойыңызша, мұндай мамандардың болмауы компанияның дамуына қаншалықты кедергі келтіреді?

- Кадрлар-компанияның негізгі проблемасы, оларды дамыту керек, оларды оқыту керек, біртіндеп өндірістік процеске бейімдеу керек және бұл уақытты қажет етеді. бізде сондай-ақ, мысалы, инженерлік құрам бар, кейбір мамандар бізге жоғары біліммен келеді және біз өзіміз дайындайтындар да бар. біздің жұмысшы мамандықтарымыз бар, олар бойынша болашақ мамандар біздің қазақ-неміс политехникалық колледжінде оқиды.

Колледж 2012 жылы ашылды және қазіргі уақытта 830 студент оқиды, олар бітіргеннен кейін 100% жұмысқа орналасуға кепілдік береді.

Егер олар мәселеге қайта оралса, онда жалпы қызметкерлер арасында шығармашылық ойлау жеткіліксіз. олардың білімі бар және өз жұмыстарын механикалық түрде жақсы орындайды.

Алайда, менің ойымша, бізде білім беру жүйесінде шешім қабылдауға үйретілмейді, содан кейін қызметкерлер біздің компанияға келіп, әрқашан сізден не істеу керектігін сұрайды және сол себепті біз бір пәнді – тризді (өнертапқыштық мәселелерді шешу теориясы) енгізгіміз келетін зауытта Жеке оқу орталығын құруды жоспарлап отырмыз.

- Егер энергия генерациясы, тасымалдау, бөлу сияқты тізбектегі энергетика туралы айтатын болсақ - Сіздің ойыңызша, жақын арада 5-10 жылдан кейін ең үлкен ғылыми-техникалық прогресс қайда күтіледі?

— Ғылыми-техникалық прогресс, ең алдымен, IT бағытпен байланысты болады деп ойлаймын. Мысалы, трансформаторлардың күйін бақылауға арналған мобильді қосымшалар: май деңгейі, температура және т.б. мұндай қосымшалар Ресейде жасалған және жақын арада бізде пайда болады деп үміттенемін.

Сондай-ақ, болашақта ЖЭО қажет емес көп қабатты үйлерде Орнатылатын газ генераторлары, автономды газ қазандықтары дамиды деп ойлаймын, өйткені бұл қазандар тек жылу ғана емес, сонымен қатар электр энергиясын да шығарады.

— Егер сізде шексіз ақша болса, онда сіз ҚР энергетика секторындағы қандай басты мәселені осы ақшамен шешер едіңіз?

— Бірінші кезекте, мен гидроэлектроэнергетикамен айналысатын едім. бізде тау өзендері бар, мен көптеген гидростанцияларды осы өзендердің арнасына қоямын. Өйткені, бұл өзендер жай ағып жатыр және олар бізге қуат бере алады. гидроэнергияның болашағы күн және жел энергиясынан әлдеқайда жақсы. Себебі, тұрақты ағын бар және тербелістер жоқ.

Екіншіден, зауыттардағы барлық трансформаторларды энергия үнемдейтін трансформаторларға ауыстырар едім. Бұл инвестиция тұтынуға байланысты 1-2 жыл ішінде ақталады. Бұл бағыт Қазақстанда энергия үнемдеу жүйелерін дамытуда өте маңызды.

- Және соңғы сұрақ алдыңғы сұраққа ұқсас. егер сізде шексіз ақша болса, онда сіз ақшаны қай бағытқа инвестициялайсыз?

- Мен машина жасау мен IT-бағытқа инвестиция салар едім. Елдегі және бүкіл әлемдегі қазіргі жағдайға байланысты IT сияқты салалар тек дамитын болады. Мысалы, жеткізу қызметтері, яғни логистика да өсуде. Демек, энергия одан да көп жұмсалады.

Сондай-ақ, бір мәселе бар екенін қосқым келеді. Бізге қазір жақын маңдағы бір колледжді бергіміз келеді, сонда "Жас маман"мемлекеттік бағдарламасы бар.

Бағдарлама бойынша осындай колледждерге бүкіл Қазақстан бойынша 3 млрд.теңге бөлінді және олар осы ақшаға машина жасау бойынша станоктар сатып алғысы келеді. Олар бұл ақшаны ысырап ету екенін түсінбейді, өйткені бұл машиналарды сатып алғаннан кейін студенттер оларды өздері қолдана алмайды, өйткені шығын материалдары қажет, бұл да көп ақша. Мен оларға бұған ақша жұмсамауды ұсынамын, өйткені біздің компанияда станоктар бар, Студенттер келе алатын оқу кабинетін немесе орталықты құрған дұрыс, біздің компанияның қызметкерлері оларға өндірістік жабдықта қалай жұмыс істеу керектігін көрсетеді. Бұл инвестициялар тұрақты компьютерлер мен бағдарламаларды сатып алу үшін пайдаланылсын, соның арқасында студенттер оқудың алғашқы жылдарында жақсы теориялық білім алып, соңғы курста біздің тәжірибемізге келе алады.