Атлас туралы

Құрметті достар! Белсенді өзгеріп жатқан қазіргі әлемде еңбек нарығы да тез өзгеруде. Кейбір мамандықтар пайда болады және танымал болады, ал басқа мамандықтар аз сұранысқа ие және өткенге кетеді. Әрине, сізді: Кім болсам екен? Қандай жұмысты таңдау керек? Қандай мамандықты - дәстүрлі немесе жаңа мамандықты игерген дұрыс? – деген көптеген сұрақтар мазалайды.

Мүмкін сіз туыстарыңыз бен достарыңыздан кеңес сұрадыңыз, интернеттен ақпарат іздеп, достарыңыздың пікірлерін сұрадыңыз. Сізге әртүрлі кеңестер берілді: сүйікті ісіңізді іздеуді немесе отбасылық еңбек әулетін жалғастыруды немесе беделді, жақсы төленетін жұмысты таңдауға көптеген кеңестре берілді.

Әр нұсқа өздігінен жақсы, бірақ оған жету оңай емес. Беделді жұмыс көпшілікті қызықтырады және алдымен оқуға, содан кейін жұмыс орнына конкурс жоғары болады. Әрине, сіз даму үшін стимул аласыз, бірақ бәрі де қалаған нәтижеге қол жеткізе бермейді. Жоғары табыс пен мансаптық жетістікке жету үшін сіз қиын сынақтарға және үлкен бәсекелестікке дайын болуыңыз керек. Отбасылық бизнесті жалғастыру, әрине, лайықты таңдау болып табылады, бұл сіздің туыстарыңыз сізден күткен және жігерлендіретін лайықты таңдау. Алайда, бұл сізге қажет дұрыс таңдауыңыз болмауы мүмкін және сіз өзіңіздің жақындарыңыз сізбен жомарттықпен бөлісуге дайын болатын кәсіби шеберліктің құпиясынан шабыт алмайсыз.

Ал егер алдағы жылдарда сұранысқа ие болатын, өзін-өзі тануға мүмкіндік беретін және еңбек нарығында сұранысқа ие болатын, ал достарыңыз бен ата-анаңыз

  • Сіздің таңдауыңызды мақтан тұтатын мамандықты тапсаңыз ше?
  • Бүгінгі таңда мұндай таңдауды біздің Жаңа мамандықтар Атласының көмегімен жасауға болады.

Жаңа мамандықтар мен құзыреттердің Атласы - бұл әр сала сарапшыларының пікірінше, қазірдің өзінде сұранысқа ие және жақын арада пайда болатын мамандықтар жинағы. Бұл атласта бізге жақын болашақ 5-10 жылға анықталады.

Ұсынылған мамандықтар Атласының материалдары технологиялық форсайт негізінде болашақты болжау әдістемесін қолдануға негізделген. Технологиялық Форсайт алдыңғы қатарлы технологиялар мен кең инновациялардың дамуымен қандай еңбек дағдылары сұранысқа ие екенін анықтауға мүмкіндік береді.

about01

5-10 жылдан кейін қандай мамандықтар өзекті болатынын анықтау үшін Foresight (Форсайт) әдістемесі қолданылды. Форсайт әдістемесі мынаны ұсынады:

  • Болашақты болжауға немесе алдын ала біліп жоспарлауға болмайды;

  • Болашақ біздің әрекеттерімізге және қазіргі кездегі күш-жігерімізге байланысты;

  • Болашақтың дамуының көптеген нұсқалары бар және біз өзімізге сәйкес келетін сценарийді таңдай аламыз.

Болашақ сценарийлерін әзірлеуде жетекші рөл салалық сарапшыларға тиесілі – олар өз саласында айтарлықтай тәжірибесі бар, саланың дамуына әсер ететін және болашақтың дамуына өзіндік көзқарасы бар мамандар.

Болашақтың сценарийлерін салалық сарапшылар бірлесіп жұмыста және форсайт сессиясы деп аталатын арнайы іс-шарада талқылау кезінде әзірлейді және келіседі.

Форсайт - сессия жұмысының негізгі мақсаты болашақ трендтерін анықтау және талдау болып табылады – кәсіби қызмет салаларының өзгеруіне әсер ететін, уақыт өте келе ұзақ мерзімді дамып келе жатқан процестер.

Анықталған трендтердің оң да, теріс те салдары болуы мүмкін: мүмкіндіктер ұсыну және қауіп-қатер тудыру. Мысалы, ақпараттың қол жетімділігін арттыру білімге еркін қол жеткізуге мүмкіндік береді, сонымен бірге ақпараттың шамадан тыс жүктелуіне және тіпті ақпараттық шабуылға қауіп төндіреді.

9

Сала

55

Сарапшылардың пікірлері

463

Барлық мамандықтар

2000+

Салалық сарапшылар

Болашақта ашылатын мүмкіндіктер мен пайда болатын қауіптерге жауап - бұл мүмкіндіктерді пайдаланатын және қауіптерді бейтараптандыратын технологиялық жауаптар. Технологиялық жауаптар әр салада тиімді болатын нақты шешімдер жасауға мүмкіндік береді.

Пайда болған жаңа технологиялар болашақ мамандардың оларды пайдалану үшін қандай құзыреттерге ие болатындығын анықтайды. Жаңа құзыреттерді біріктіру және топтастыру қазіргі кезде пайда болатын жаңа мамандықтар – болашақ мамандықтарына қойылатын талаптарды қалыптастырады және оларға деген сұраныс 5-10 жылдан кейін жоғары болады.

Жаңа мамандықтардың қалыптасуымен қатар, инновациялық технологиялар кейбір мамандықтарды қажетсіз етеді және басқалардағы өзгерістерге айтарлықтай талаптар қояды.

Болашақта талап етілмейтін мамандықтар жойылып бара жатқан мамандықтар деп аталады; қалатын, бірақ айтарлықтай өзгеретін мамандықтар өзгеретін мамандықтар деп аталады.

Сұранысқа ие маман болу үшін болашақ мамандықтарының бірін таңдау керек және жоғалып кететіндер арасынан мамандық таңдаудың қажеті жоқ.

Жаңа мамандықтар атласынан сіз мамандықтардың 3 тобының сипаттамасын таба аласыз:

  • Жаңа мамандықтар - әлі ресми түрде жоқ, бірақ жақын арада пайда болатын жоғары ықтималдығы бар мамандықтар;

  • Өзгеретін мамандықтар - бұл бұрыннан бар мамандықтар, олар жоғары ықтималдықпен айтарлықтай өзгереді;

  • Жойылып бара жатқан мамандықтар – бұл жақын арада сұранысқа ие болмайтын мамандықтар мен мамандықтар.

about02

Олар қандай жаңа мамандықтар пайда болатынын, бар мамандықтар қалай өзгеретінін немесе мүлдем жоғалып кететінін қалай анықтайды?

Ескінің өзгеруі немесе жаңа мамандықтардың пайда болуы қандай технологиялар дамитынына және болашақтың сценарийлерін қандай трендтер анықтайтынына байланысты. Трендтер - бұл қоғам мен экономикадағы өзгерістердің күшті тұрақты процестері. Олар ғылыми прогреспен бірге инновациялық технологияларды тудырады. Кәсіпорындарда жаңа технологияларды қолдану жұмыстарды орындау процесін өзгертеді. Қазіргі заманғы машиналар, станоктар мен жабдықтар адамдардың көмегінсіз операциялардың бір бөлігін орындай бастайды және сол арқылы қандай өндірістік міндеттер мен олармен бірге мамандықтардың жойылатынын көрсетеді – осылайша жойылып бара жатқан мамандықтардың тізімі пайда болады. Екінші жағынан, инновациялық технологиялар мен механизмдер жаңа еңбек міндеттерін қояды және жұмысшыларға жаңа талаптар қояды. Салалық сарапшылар осы өзгерістерді талдайды және қандай жаңа мамандықтар қажет болады деген көзқарасты қалыптастырады. Жетекші трендтер ғылыми прогресс пен технологиялармен бірге еңбек міндеттерін өзгертеді және өндірістік сын-тегеуріндерді қояды, бұл мамандықтар құрамының өзгеруіне әкеледі.

Әрине, жаңа мамандықтың сипаттамасы егжей-тегжейлі жұмыс сипаттамасы емес, болжам. Сарапшы ретінде таңдалған әр саланың үздік мамандары дамуды бірге бағалайды және болашақ мамандарға қажет жаңа міндеттер мен құзыреттерді анықтайды. Жаңа мамандықтардың сипаттамасын зерттей отырып, сіз болашақта қандай мамандықтар мен жұмысшылар сұранысқа ие болатындығы туралы жеке пікіріңізді қалыптастырып, өз таңдауыңызды жасай аласыз. Болашақтың маманы бола отырып, сіз жұмысты нақты мазмұнмен толтырып, жаңа мамандықтың бейнесін жасайсыз. Біздің Атластың міндеті-сізге болашақ еңбек қызметі үшін қажетті білім мен құзыреттілікті таңдау және түсіну бағытын анықтауға көмектесу.

Өзгеретін және жойылып бара жатқан мамандықтармен не болады?

Қазіргі уақытта өзгеретін мамандықтардың басым бөлігі сұранысқа ие, бірақ олардың өзектілігін сақтау үшін мамандарға жаңа техника, саладағы жаңа тәуекелдер мен мүмкіндіктер талап етілетін жаңа дағдыларды игеру қажет. Мамандықтың атауы өзгермеуі мүмкін, бірақ мамандық ішіндегі біліктілік талаптарының деңгейі өзгереді. Бұл мамандық классы білімі бар және біліктілігін арттыруды жоспарлаған адамдар үшін зерттеу пайдалы. Мүмкін сіз осы мамандықтармен айналысасыз немесе оларды игергіңіз келеді, сіз өзіңіздің құзыреттіліктеріңізді қай бағытта дамыту керектігін қарастыруыңыз керек.

Сондай-ақ, мамандар жоғалып бара жатқан мамандықтарға назар аударуы керек. Кәсіптің жоғалуының екі негізгі себебі бар:

  1. Автоматтандыру - цифрлық технологиялардың дамуы жағдайында: қол еңбегінің мамандықтары де, ақыл – ой еңбегінің қарапайым мамандықтарының бір бөлігі де азаяды - олар автоматтандырылады.

  2. Еңбек нәтижелеріне немесе қызметтеріне қажеттіліктің жоғалуы мамандықтың біртіндеп жоғалып кетуіне әкеледі. Жақын арада бухгалтер, аудармашы, сметашы, кітапханашы, турагент, даяшы және т. б. мамандықтар жоғалып кетуі мүмкін.

about03

Болашақтың құзыреті

Жаңа мамандықтар мен құзыреттердің атласы 9 сала бойынша дайындалған. Сізге жаңа мамандықтар Атласымен жұмыс істеуге ыңғайлы болу үшін, біз оны әмбебап үлгі бойынша құрастырдық. Барлық салалық атластардың мамандықтарын болжау саланың және тұтастай экономиканың өзгеруіне үлкен әсер ететін алты негізгі трендке негізделген.


Жетекші трендтер - бұл:

  1. Роботтар мен ақылды жүйелерді енгізудің таралуы

  2. Цифрландыру аясын және үлкен деректерді кеңейілуі

  3. Шикізаттың табиғи ресурстарының сарқылуы

  4. Экологиялық стандарттарды күшейту және қайта өңдеуді дамыту

  5. Y және Z буын жұмысшыларына жаңа еңбек талаптарының көрінісі

  6. Халықтың тұтынушылық талғамының өзгеруі

Барлық мамандықтар жақын болашақта кәсіби дағдылардың негізін құрайтын бірқатар құзыреттерге ие.


Ұсынылған атласта базалық құзыреттерболып келесілер таңдалды:

  1. Жүйелік ойлау

  2. Салааралық коммуникация дағдылары

  3. Экологиялық ойлау;

  4. Үнемді өндіріс

  5. Процестер мен жобаларды басқару мүмкіндігі

  6. Клиенттерге бағдарлану

  7. Бағдарламалау / Робототехника / Жасанды интеллект

  8. Шығармашылығы

  9. Көптілділік және көпмәдениеттілік

Атлас материалдарымен жұмыс істеу ыңғайлы болу үшін сіз мамандықтарды тез табуға және таңдауға көмектесетін сүзгілерді қолдана аласыз


Сүзгілер мамандықтарды топтайды:

  • Сала (9 сала)

  • Жаңа \ Өзгеретін\Жоғалып кететін

  • Трендтер

  • Құзыреттер