Бекбоева Елена Тимуровна

Елена Тимуровна, Қазақстандағы туризм саласының ағымдағы дамуына қандай баға бересіз? Сіздің пікіріңізше, соңғы 5 жыл ішіндегі қандай маңызды оқиғалар саланың дамуына ең көп ықпал етті?

Туризм, Қазақстанда индустрия ретінде енді тәй-тәйлап жүре бастады (ал егер ауқымды істермен салыстыратын болсақ, онда біз сәбилік шақтамыз). Көшпелі туризм саласына әсер ететін оқиғалардың қатарына (ал өзімнің мамандануыма қатысты айтамын) соңғы 5 жыл ішінде мен:

• бірқатар туристік операторлардың банкротқа ұшырауын (Gulnar Tour, Travelsystem, Natalie Tour)
• Ресей Федерациясынан және Түркиядан ірі туристік операторлардың нарыққа келуін (Pegas Turistik, Anextour, Pac Group);
• коронавирустық инфекциядан шыққан пандемия, және халықаралық сияқты, елдің өңірлері арасындағы шекаралардың жабылуын жатқызар едім.

Қазіргі таңда әлемде туризм саласының дамуы қандай тренділердің ықпалымен өтіп жатыр деп санайсыз? Қандай тренділер жуырдағы 10-15 жыл ішінде Қазақстандағы туризм саласының дамуына біршама ықпал ететін болады?

Әрине, туризмді дамытудың басты векторы технологиялармен байланысты. Және біз осы фактіні өзіміздің пайдамызға қабылдап, пайдалануымыз қажет, не болмаса барлығына қанағат ету қажет. Егер нақты тренділер жайлы айтар болсақ, менің көзқарасым бойынша келесіні атап өту керек:

• Стандартты бағыттар (Түркия, Египет, Тайланд) бойынша пакеттік турларды сатуды максималды түрде автоматтандыру. Яғни, турист агенттіктің/оператордың немесе басқа сервистің сайтында турды дербес іріктей алады, оған онлайн төлем жасайды және почтасына/мессенджеріне құжаттарды қабылдайды.
• Бірінші трендке қарама-қарсы, менің пікірімше, тревел-кеңесшілер тур сатушылары ретінде емес, мемлекеттер жайлы бағалы ақпарат иегерлері, орналасу орны, көрнекі жерлері мен маршруттары жайлы иегерлер ретінде болады, және ең бастысы, осы ақпаратпен туристің сұраныстары мен қажеттіліктеріне сай жұмыс істей алады.
• Сонымен бірге, саяхаттар мен туризм «жиынтығындағы» нұсқалықтың өсуі. Қазір біз заңнамамен және технологиялардың жеткіліксіздігімен шектелгенбіз, сол себепті көптеген қызметтерді email бойынша бронға қойып, есеп айырысуды қолмен жасайды. Менің ойымша, жақын болашақта стандартты емес турларды онлайн жылдам және ыңғайлы түрде жинау мүмкіндігі пайда болады.

Елена Тимуровна, Сіздің пікіріңізше, қандай технологиялар жақын уақытта саланың дамуына қандай дәрежеде әсер етеді?

Мұны технология деп атауға сенімді емеспін, сонда да, мен атап өткендей осы тренділердің дамуына кедергі келтіретін – интернет-эквайрингіні орнату күрделілігі мен қымбаттылығында. Және бұл қызмет арзан болғанда және орнату, пайдалану жағынан оңай болғанда сатуды автоматтандыру бірден айтарлықтай көбейеді.

Туризмде динамикалық пакеттендеру деген ұғым бар: бұл жүйе тіптен кез-келген жиі ұшудан және кез-келген орналасу орнынан турды таңдап алады. Қазір бұл технология өте әлсіз, оның толыққанды жұмыс істеуі үшін өте үлкен қуатты және біз дайын емес жүйелермен бірігуді қажет етеді. Бірақ, уақыт өте келе, ол толыққанды іске асып, агенттерге де, туристерге де біршама жеңілдік әкеледі, мен айтып өткен нұсқалық жағдайын береді.

Үшіншіден, менің жеке арманыма қатысты - турларды іздеу процедурасын максималды түрде жеңілді етеді. Мысалы, дауыспен басөару мен нәтижелерді егжей-тегжейлі сүзгіден өткізу мүмкіндігі (бұл да дауыстың көмегімен), қазіргі кезде менің және турларды және орналасу орындарын іздеумен айналысатын менің әріптестерімнің механикалық әрекеттерге көп уақыты кетеді.

10-15 жылдан кейінгі туризм саласын Сіз қалай көресіз? Барлығы екі негізгі фактор: заңнамаларды өзгерту мен эпидемиологиялық жағдайға байланысты болады. Жағдай жақсарған кезде мен атап өткен тренділер мен технологиялардың дамуға деген үміті бар, және бұл шындықтан жоғары. Тек, бұл біздегі қазір бар, қиын шектеулер болмағанда мүмкін.

Сіздің компанияңыз бен жалпы саланы алғанда қандай мамандардың жоқтығы саланың дамуына біршама кедергі келтіреді деп ойлайсыз? Осындай мамандардың жоқтығы немен байланысты?

Негізінде, туризм индустриясы, иә, жалпы бизнес үшін ең алдымен, мүдделі және еліккен мамандар жетіпейді. Бұл ретте олардың мамандануы мен лауазымы ешбір рольді алмайды: жеткілікті дәрежеде мүдделі болғанда және іштей ынталандырылғанда кез-келген ерекшелікті және аралас салаларды олардың даму шамасына қарай игеруге болады. Және мен үшін қандай да бір білім жеткіліксіз болса, онда мен осы қажеттіліктерді қанағаттандыра алатын маман боламын. Және де, басқа адамдарды мүмкіндігінше оқытамын.

Егер болашақ туралы айтар болсақ, онда қандай жаңа мамандықтар жақындағы 10-5 жыл ішінде туризм саласында пайда болады, ал қандай мамандықтар өздерінің өзектілігін жоғалтады немесе өзгеретін болады? Қызметкерлердің қандай құзыреті біршама сұранысқа ие болады?

Мен туристік бизнес саласында екі негізгі бағыт іздеу және брондау жүйесін қолдау жөніндегі техникалық мамандар мен клиенттермен жұмыс істеу жөніндегі мамандар пайда болады деп ойлаймын (мен білетін заттар жайлы айтамын).

Егер тренділер туралы мәселеге келер болсақ, онда біріншілері турларды іздеу мен брондау автоматты жүйесінің сапалы жұмысын, ал екіншілері клиенттердің қажеттіліктерімен терең айналысатын болса, арнайы мамандандырылған орындарды таңдаумен және ең дербес ұсыныстарды қалыптастырумен айналысатын болады.

Осы негізде тиісті құзырет те қажет болады: кей жерлерде техникалық процестерді түсіне білу және әкімшілік ету дағдылары, ал кей жерлерде психологиямен айналысу және бағыттар мен жергілікті елдің сипаттамасымен айналысу.